Kıyame suresinin günümüz meali ile bir başka manasının karşılaştırılması.
BismillâhirRahmanirrahîm
1- Kıyamet gününe yemin ederim
2- Kendini kınayan (pişmanlık duyan) nefse yemin ederim (diriltilip hesaba çekileceksiniz).
3- İnsan, kendisinin kemiklerini biraraya toplayamayacağımızı mı sanır?
4- Evet, bizim, onun parmak uçlarını bile aynen eski haline getirmeye gücümüz yeter.
5- Fakat insan önündekini (kıyameti) yalanlamak ister.
6- “Kıyamet günü ne zamanmış?” diye sorar.
7,8,9- İşte, göz kamaştığı, ay tutulduğu, güneşle ay biraraya getirildiği zaman!
10- O gün insan, “kaçacak yer neresi?” diyecektir.
11- Hayır, hayır! (Kaçıp) Sığınacak yer yoktur!
12- O gün varıp durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur.
13- O gün insana, ileri götürdüğü ve geri bıraktığı ne varsa bildirilir.
14- Artık insan, kendi kendinin şahididir.
15- İsterse özürlerini sayıp döksün.
16- (Resûlüm!) onu (vahyi) çarçabuk almak için dilini kımıldatma.
17- Şüphesiz onu, toplamak (senin kalbine yerleştirmek) ve onu okutmak bize aittir
18- O halde, biz onu okuduğumuz zaman, sen onun okunuşunu takip et.
19- Sonra şüphen olmasın ki, onu açıklamak da bize aittir.
20-21- Hayır! Doğrusu siz, çarçabuk geçeni (dünya hayatını ve nimetlerini) seviyor, ahireti bırakıyorsunuz.
22- Yüzler vardır ki, o gün ışıl ışıl parıldayacaktır.
23- Rablerine bakacaklardır (O’nu göreceklerdir).
24- Yüzler de vardır ki, o gün buruşacaktır;
25- Kendilerinin, bel kemiklerini kıran bir felâkete uğratılacağını sezeceklerdir.
26- Artık gözünüzü açın! Ne zaman ki can köprücük kemiğine dayanır,
27- “Tedavi edebilecek kimdir?” denir.
28- (Can çekişen) bunun gerçek bir ayrılış olduğunu anlar.
29- Ve bacak bacağa dolaşır.
30- İşte o gün sevkedilecek yer, sadece Rabbinin huzurudur.
Kıyame suresinin Ledün sırları ile yeniden yorumu:
BismillâhirRahmanirrahîm
1- La uksimu bi yevmil kıyameti.
1- (Adem neslinin) yeniden yaradılış gününe (anına) yemin ederim
Not: Bu ayetin içindeki “kıyam” kelimesi ölümden sonraki tekrar dirilmek ve yeni bir yaradılışla yaratılmak anlamı içerir.
2- Ve la uksimu binnefsil levvameti
2- Kendini kınayıp kendini bilen ve rabbini bilen nefse yemin ederim
Not: Ayette geçen kınanmış nefs, Hz. Peygamberimizin (s.a.v.) “nefsini bilen rabbini bilir” hadisinde tarif ettiği “nefis”dir
3- Eyahsebul’insanu ellen necme’a ızamehu.
3- İnsan (öldükten sonra) kendisini daha geliştirilmiş bir şekilde yaratamayacağımızı mı sanıyor?
Not: Ayette geçen “izam” kelimesi “kemikler” anlamına geldiği gibi “büyütmek” “geliştirmek” anlamına da gelir.
4- Bela kadiriyne ‘ala en nusevviye benanehu.
4- (biz insanı yeni yaratılışında ) daha seçkin, daha halis, daha nurlu bir şekilde yaratmaya gücümüz yeter.
Not: Ayette geçen “bena” kelimesi “parmaklar” anlamıyla beraber “şeçkin” anlamına da gelir.
5- Bel yuriydul’insanu liyefcure emamehu.
5- (inanmayanlar) sizi yeniden yaratmamızı yalanlayarak günahkar olurlar (fısk a düşerler.)
6- Yes’elu eyyane yevmulkıyameti.
6- (inanmayıp fasık olanlar ) yeni yaratılış günü ne zaman diye sorarlar.
7- Feiza berikalbesaru
7- (insanları yeniden yaratma anında) aniden yarattığımız nurun şiddetli parlamasında gözler bakamaz olur
8- Ve hasefelkameru
8- (aniden yarttığımız şiddetli nurun karşısında) ay karanlık kalır
9- Ve cumi’aşşemsu velkameru.
9- (aniden yarattığımız nurun karşısında) güneş ve ayın nuru birleşir (yeni yaratılan nurun karşısında kaybolur).
10- Yekulul’insanu yevmeizin eynelmeferru.
10- Bütün insanlar o gün (yeni yaratılış günü) Rablerinin ama haline firar eder ve orada toplanılır yeniden yaratılırlar.
11- Kella la vezere.
11- (çünkü Amâ’dan başka) asla sığınılacak yer yoktur (Amâ sonsuzluğu kaplamıştır).
12- İla rabbike yevmeizinil mustekarru.
12- O gün sığınılıp karar tutulacak tek yer rabbinin huzurudur.
13- yunebbeul’insanu yevmeizin bima kaddeme ve ahha re.
13- yaratılış günü insanlara (yeni bedenleri aniden) şiddetle verilir.
Not: Çünkü Allahü Teâlâ o gün Amâ’dan kendi zatına yeniden tecelli etmiştir. Allah (c.c) her an kendi zatında kendi zatına tecelli eder. Bunun delili Rahman suresinin 29. ayetindedir.
“Göklerde ve yerde bulunan her varlık ondan ister o her an yaratma halindedir”. Rahman - 29
14- Belil’insanu ala nefsihi besıyretun.
14- (yeni yaratma gününde) insan kendine verilen yeni nefsi (yeni yaratılışı) görür ve şahitlik eder.
Not: İnsan her yaratılışında, yaratılışına şahitlik eder bunun delili Araf suresi 172. ayettedir.
15- Ve lev elka me’aziyrehu
15- yeni yaratılışla yaratılan insanlara Rab’bin perdeleri hicabları kaldırır.
Not: “meaziyreh” kelimesi “perdeler”, “hicablar” anlamındadır.
16- La tuharrik bihi lisaneke lita’cele bihi.
16- Ona (insana verilen yeni beden) ilk anda hareketsizken hızlandırılır.
Not: Bu Ayette geçen “tacel” kelimesi “acele” anlamına geldiği gibi “hızlandırmak” manasına da gelir. Surenin bütünlüğüne bakarsak ilk 15 ayette insanın yeniden yaratılışı anlatılıyor. İlk yaratılışta hareketsiz olan bedenin, alemi ervahtan aldığı ruhla hareketleri hızlandırılır. Burada ilk yaratılışta Peygamber Efendimizin (s.a.v.) dünyadaki vahyi alması söz konusu değildir. O vahyin tamamını zaten almıştır. Allahü Teâlâ, alemlere rahmet olan Peygamberine (s.a.v.) azarlayıcı tarzda vahy etmez fakat elimizdeki mevcut meallerde Allahü Teâlâ alemlere rahmet Peygamberini (s.a.v.) sanki azarlıyormuş gibi mana var. Kaldı ki hz. Peygamberimiz (s.a.v.) vahyin tamamını ilk yaratılışında “Elest” gününde almıştır.
17- İnne’aleyna cem’ahu ve kur’anehu
17- Muhakkaki Kur’ân’ın tamamını (ilmin tamamını ilk yaratılışta) sana vermiştik.
18- Feiza kare’nahu fettebı’Kur’ânehu.
18- Ve (o zaman biz sana) Kur’ân’ı verdiğimizde ona tabi olmuştun.
19- Summe inne aleyna beyanehu
19- Ve sonra biz sana onu beyan etmiştik.
20- Kella bel tuhıbbunel’acilete
20- Hayır doğrusu (Kur’ân’ı o gün) hemen kavrayıp sevmiştin.
21- Ve tezerunel’ahırete
21- Ve (Kur’ân) ahirete (yeni yaratılış gününe kadar senin) üzerindeydi (varlığındaydı).
Not: Bu ayette geçen “tezerun” kelimesi, “üzerine binmek”, “üzerine yayılmak” anlamındadır.
22- Vucuhun yevme izin nadıretun
22- Yeni yaratılış günü yüzleriniz nadir nurlardandır.
23- İla rabbiha nazıretun
23- (o gün) yüzleriniz rabbinize bakar.
24- Ve vucuhun yevme izin basire’un.
24- Ve yüzleriniz o gün rabbinize dönük olarak rabbinizi görür.
25- Tezunnu en yuf’ale biha fakıretun
25- (o gün) rabbiniz karşısında fakirliğinizi, acizliğinizi anlarsınız.
26- Kella iza beleğatit terakıye
26- (o gün) anlayışınız (ilminiz) yükselir.
27- Ve kıyle men rakın.
27- (o gün) size denir ki; Rabbinizin önünde eğilin.
Not: Bu ayette geçen “rakın” kelimesi “Allah (c.c) önünde eğilmek” manasına gelir.
28- Ve zanne ennehul fıraku.
28- (o gün) sanırsınızki Rabbinizden ayrılacaksınız.
29- Velteffetis saku bis sakı.
29- (o gün) yeni varlığınız Rabbinizin varlığıyla bağlantılıdır.
30- İla rabbike yevme izinil mesaku
30- O gün Rabbinize sevk edilirsiniz.
Kıyamet, yani ölümden sonra yeniden yaratılışın sırlarını anlatan bu muhteşem sureyi başka bir yorumuyla sizlerin idraklerinize ve kalplerinize sunduk.
Cafer İskenderoğlu